تاریخچه چاپ و کاغذ

چاپ و تاریخچه آن

چاپ در لغت به معنای نقش، اثر، مهر و نشان آمده است . در اصطلاح به معنای انتقال مطالب شامل نوشته ها، اعداد و علائم بر روی کاغذ و پارچه یا مواد دیگر گفته می شود . اگر بخواهیم تعریف دیگری از چاپ ارائه کنیم چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثری که مناسب انتشار مانند کتاب و مجله و روزنامه باشد تبدیل می کند . چاپ بر روی کاغذ مرسوم ترین و شناخته شده ترین نوع چاپ است ولی امروزه بر روی مواد دیگری هم چاپ صورت می گیرد. چاپ بر روی نایلون، پارچه، شیشه و … امروزه چاپ یک فرآیند انبوه صنعتی است و بخش اساسی صنعت نشر به حساب می آید .
چاپ انواع مختلفی دارد که براساس این که قرار است چه چیزی چاپ شود، نوع چاپ را انتخاب می کنند.
چاپ افست را بطور معمول برای انتشارا و تبلیغات بکار می برند .
چاپ فلکسو برای چاپ بر روی بسته بندی استفاده می شود. چاپ هلیوگراور هم عمدتا برای بسته بندی بکار برده می شود. چاپ سیلک اسکرین برای تبلیغات چاپهای تفکیکی کاربرد دارد چاپ لندپرس که قکی از قدیمی ترین روش های چاپی است یکی از روش های چاپ برجسته است و آخریم روش چاپ هم چاپ دیجیتال است که برای همه مصارف تبلیغاتی و اداری در تیتراژ پایین استفاده می شود .

تاریخچه چاپ

آسوریان چند هرار سال قبل بر خشت های گل رس مهر می زدند که نوعی از چاپ محسوب می شود پس نقطه ی آغازین چاپ را می توانن همین نقطه دانست.
در ساال های 1051 و 1058 در چین فردی بنام پی شنگگ حروف قابل انتقال از جنس گل رس ساخت و پس از آن حروف دستی و حروف قلعی بوجود آمد که چندان روتج پیدا نکردند ولی برعکس آم ها حروف چوبی بسیار متداول شد. در سال 1440 میلادی در نقطه دیگری از جهان گوتنبرگ بدون اطلاع از کار چینی ها ، حروف قابل انتقال را با آلیاژ مناسب از سرب و آنتی موآن ساخت. حروف متحرک را چینی ها اختراع کردند ولی گوتنبرگ آلیاژ مناسب و همچنین فرمول مناسبی برای مرکب چاپ کشف کرد و توانست عملا چاپ را اجرایی کند.
تا سال های سال پس از اختراع گوتنبرگ بعلت هزینه های بالای چاپ از آن استقبال نشد و پس از 300 سال نمایش نویسی آلمانی بنام آلوئیس زنه فلدر چاپ سنگی یا لیتوگرافی را در سال 1796 اختراع کرد.
چاپ در ایران روایات متعددی دارد و به طور دقیق مشخص نیست که اوللین بار چه زمانی چاپ وارد ایران شده است. تاریخ چاپ در ایران به پنچ قرن قبل از میلاد به زمان پادشاهان هخامنشی و مهرهای سلطنتی برمی گردد. ورود واژه ی چاپ به زبان فارسی به اواخر قرن هفتم هجری برمی گردد که آن مربوط به پول های کاغذی بوده. عده ای معتقدند واژه چاپ همان چهاب یا چهابه از زبان هندی است که وارد زبان فارسی شده است ولی دهخدا لغت چاپ را از ریشه چهاب از زبان سانسکریت می داند. نخستین چاپخانه در ایران به دوران صفویان برمی گردد که کشیشان ارامنه در جلفای اصفهان با آن تعدادی دعا و ذکرهای مسیحی را چاپ کردند. پس از آن در زمان فتحعلی شاه قاجار عباس میرزا نایب السلطنه به صرورت رفع عقب ماندگی های محسوس در آن زمان چاپخانه ای که به نشرر روزنامه و کتاب های آگاهی دهنده به ویژه کتاب های علمی اختصاص یاببد, ایجاد کرد و بدین ترتیب او بنای نخستین چاپخانه را در ایران گذاشت.
طبق روایاتی دیگر چاپ سنگی برای اولین بار توسط میرزا صالح شیرازی در تبریز راه اندازی شد. میرزا صالح پس از فارغ التحصیلی دستگاه چاپ سنگی را با خود به تبریز آورد و آن را در سال 250 قمری راه اندازی کرد. تا 50 سال تنها روش چاپ, چاپ سنگی بود که البته پیش از آن به مدت 8 سال از چاپ سربی استفاده می شد ولی بعلت هزینه ی بالا و زحمت زیاد پس از ورود چاپ سنگی آن کنار گذاشته شد اما دوباره در اواخر دوره قاجار استفاده از حروف سربی رواج پیدا کرد.
طریقه استفاده از چاپ سربی این گونه بوده است که ابتدا حروف چینی انجام می شود سپس کاغذ روی صفحه متشکل از حروف برجسته سربی و آغشته به مرکب فشرده و سپس حروف بر صفحه کاغذ نقش می بست. حروف چینی ابتدا با دست انجام می شد سپس در سال 1886 دستگاه حروف چینی به وسیله لایتوتایپ ساخته شد و بدین ترتیب سرعت چاپ به تدریج افزایش پیدا کرد. و سپس با پیشرفت فناوری دستگاه حروف چینی سربی از دور خارج و جای خود را به دستگاه های الکترونیک داد.

کاغذ ماده ای است پهن , نازک و خم پذیر و مسطح که از خمیر کتان یا پنبه یا کنف یا چوب یا ضایعات کشاورزی ساخته شده و برای نوشتن و نقاشی به کار می رود. با این همه از کاغذ برای چاپ و بسته بندی, کارهای صنعتی و پژوهشی نیز بهره برده می شود. تعریف کاغذ به عنوان یک اصطلاح علمی عبارتست از تراکم الیاف سلولزی که بطور نامنظم داخل یکدیگر شده و در نتیجه یک ماده فشرده تولید می شود که در ابعاد و اوزان مختلف بدست می آید. با پیشرفت اطلاعات و معلومات بشر, کاغذهای رنگی, مقوا و کارتن برای بسته بندی و جعبه های شیرینی و شکلات برای مصرف خانگی و نظایر این ها همه دلیل بر دانش برتر و استفاده بشر از این صنعت و اختراع است که روز به روز , رو به تکامل و توسعه پیش می رود.
طبق نوشته های تاریخی مصریان پیش قدم در اختراع کاغذ بوده اند. مصریان باستان در ابتدا از نوعی نی شبیه بامبو به نام پاپیروس صفحاتی درست می کردند و برای نوشتن و چاپ اثر از آن استفاده می کردند. پیش از استفاده از پاپیروس بشر بر روی لوح های گلی می نوشتند و بعد از پاپیروس زمانی از پوست حیوانات برای نوشتن استفاده می کردند.اما چینی ها اولین و نخستین مردمانی بودند که از کاغذهایی مانند کاغذهای امروزی برای نوشتن استفاده می کردند و ایرانیان شیوه ی ساخت این کاغذ را از آن ها یاد گرفتند و وارد ایران کردند و روش ساخت آن را توسعه دادند و سال های سال شهر سمرقند بزرگ ترین مرکز تولید و خرید و فروش کاغذ بود. در سال 1150 میلادی, غربیان نخستین کاعذسازی را در اسپانیا بنا کردند. ماشین تولید انبوه کاعذ و حتی نخستین اسکناس را هم چینی ها اختراع و چاپ کردند.

ساخت کاغذ:
کاعذ یکی از فرآورده های مهم چوب است. در ابتدا تنه درخت را می برند و آن را بوسیله دستگاه به خورده چوب و براده چوب تبدیل می کنند و سپس آن را به خمیر تبدیل می کنند و از آن ها الیاف سلولزی تهیه می کنند که خمیر کاغذ نامیده می شوند .
کاغذ به دو روش شیمیایی و فیزیکی تهیه می شود. کاغذی که از خمیر کردن شیمیایی بدست می آید کاغذ آسیب ناپذیرتری هستند و می توان از آن کاغذ بسیار محکم تری تولید کرد و اگر کاغذ سفید موردنظر باشد, عملیات شست و شو ( سفید کردن) هم باید در فرآیند ساخت منظور می شود. برای تهیه کاعذ الیاف سلولزی را در آب قرار می دهند تا رطوبت کافی جذب و حالت خمیری و نرم.پیدا کند. سپس بر روی یک صفحه شبکه ای قرار می دهند تا خشک شود و حالت یکدست پیدا کنند. الیاف نیز با از دست دادن رطوبت خود به هم نزدیک می شوند و در نقاطی که روی یکدیگر قرار گرفته اند یک پیوند شیمیایی ایجاد می شود که این الیاف را به هم متصل می کنند و سپس با پرس کردن آن ها ورقه کاغذ تهیه می شود.

انواع برش کاغذ
اندازه کاعذ از نظر برش طبق استانداردهای مختلف تهیه می شود که یکی از طبقه بندی های مهم بین المللی استاندارد A است, که از A0 که بزرگترین اندازه است شروع می شود و هرچه عدد بزرگتر می شود, ابعاد کاغذ نصف می گردد. این استاندارد از A0 شروع و تا A6 در بازار موجود است.